سفارش هاي کلي تغذيه براي روزه داران * هرگز افطار خود را با نوشيدن آب سرد، نوشابه و مانند اين ها شروع نکنيد. حتي اگر تشنه ايد به جاي آب سرد، کمي آب گرم يا چاي ميل نماييد. * افطار را با خوردن خرما، کشمش، عسل و به طور کلي با يک قند طبيعي آغاز کنيد. به اين ترتيب اشتها کنترل مي شود و زياده خوري کمتر پيش مي آيد. * خوردن چاي شيرين کم رنگ، شير گرم، فرني، و حليم بي روغن در آغاز افطار مناسب است. * نان و پنير و سبزي(ضدعفوني شده) و يا نان و پنير و مغز گردو نيز انتخاب هاي خوبي هستند. * از آشاميدن آب فراوان در وسط غذا خودداري کنيد. آب در وسط غذا، سبب رقيق شدن شيره گوارشي و اختلال در هضم مي شود. * در زمان بين افطار تا سحر، البته با رعايت فاصله با غذا، آب کافي بياشاميد. * مصرف غذاي خود را در زمان روزه داري به 2 وعده منحصر کنيد، يعني وقت افطاري هر چه مي خواهيد در يک زمان به آرامي( نه اين که ابتدا چيزي به عنوان افطاري و يکي دو ساعت بعد به عنوان شام و احيانا بعد از آن چيز ديگر) بخوريد، ولي پرحجم نباشند، به نحوي که معده شما فرصت هضم غذا و خالي شدن ان قبل از غذاي سحري را داشته باشد. * حتما براي صرف سحري، کمي زودتر از خواب برخيزيد تا هم ضمن استفاده از برکات معنوي ساعات سحر و مناجات با خدا، بدون عجله و با آرامش خاطر، سحري بخوريد. حتي اگر ميل به خوردن غذا در سحر نداريد، آب، چاي، شير و مانند اين ها را فراموش نکنيد. * از خوردن تنقلات فراوان خودداري کنيد. * حتما در غذاي افطار و به خصوص سحر ميوه ميل کنيد. علاوه بر ميوه جات فصل، از خيسانده برگه، آلو، انجير و مانند اين ها هم مي توان به عنوان ميوه استفاده کرد. گوجه فرنگي نيز انتخاب خوبي است. * اگر در ماه رمضان دچار يبوست مي شويد، علاوه بر توضيحاتي که در اين باره داده ايم از خورش هاي ملين مثل خورش آلو و خورش هاي سبزي دار بيشتر استفاده کنيد. * در طول زمان امساک( روزه)، از رفتن به حمام داغ، خون دادن و کارهايي که موجب ضعف و بي حالي مي شود، خودداري کنيد. * معده خالي در هنگام افطار تحمل غذاي خشن را ندارد، لذا خوردن غذاهاي سهل الهضم و تقريبا نرم براي افطار مناسب است. * اگر تخم مرغ ميل مي کنيد، در درجه اول به صورت آب پز سفت و در درجه دوم به صورت عسلي( به شرط آن که سفيده آن منعقد شده باشد و زرده کمي حالت سفتي به خود گرفته باشد) ميل کنيد. تخم مرغ خام زيان بخش است و تخم مرغ نيمرو نيز ديرهضم تر از تخم مرغ آب پز است. * سالاد( بدون پياز) مکمل خوبي براي غذاها در ماه مبارک رمضان است. * بادنجان، فلفل و ساير ادويه ها گاهي موجب احساس تشنگي در طول روز مي شود. * آشاميدن آب يخ يا نوشابه خيلي سرد با معده خالي زيان بخش است. * اگر به اقتضاي فصل گرما يا فعاليت هاي بدني، در طول روزه داري زياد عرق مي کنيد، نمک از دست رفته توسط عرق را، به صورت هاي مختلف در افطار و سحر جبران کنيد. * از ايجاد تغييرات شديد در عادات غذايي خود و خوردن غذاهاي ناآشنا، يا غذاهايي که براي شما ناراحتي به وجود مي آورد، حداقل در ماه رمضان خودداري کنيد. * کله پاچه، سيرابي و شيردان موجب تشنگي زياد مي شود، لذا بهتر است ميل نکنيد، ولي اگر مايليد ميل کنيد به صورت کم آب، کم نمک و آن هم در هنگام افطار ميل نماييد. * مصرف نوشابه هاي گازدار به طور کلي و در ماه مبارک رمضان به طور خاص ممکن است موجب تحريک معده، به خصوص معده افراد مبتلا به التهاب معده( گاستريت) شود. * در ماه مبارک بيش از ساير اوقات به بهداشت دهان و دندان توجه کنيد و حتما بعد از صرف افطاري و سحري دندان هاي خود را به دقت مسواک کنيد. مسواک را طوري در ليوان قرار دهيد که قسمت مويين آن بيرون بماند و زود خشک شود. * سيگار، دشمن سلامت شما و همنشينان شما و باعث آزار مردم و انجام چند گناه آشکار است. به برکت معنويت ماه رمضان براي ترک دائمي اين عادت زيان بخش و مايه اذيت انسان ها تصميم بگيريد و از خدا کمک بخواهيد. همچنين شيطان را از روشن کردن مجدد سيگار مأيوس کنيد. سخن پاياني روزه، فرمان خدا و تمريني براي زندگي سالم و با معنويت و تلاشي براي نزديکي به خدا و دستيابي به مراحلي از تقواست. اين تمرين يک ماهه مي تواند انسان را براي بهتر زيستن در 11 ماه ديگر سال آماده کند و چه خوب است که انسان از همان آغاز روزه داري تصميم بگيرد معنويت اين رياضت سازنده را همواره حفظ کند. انتخاب روش هاي بهداشتي و تغذيه اي مناسب مي تواند با تامين سلامت افزون تر، انسان را براي بهره گيري بيشتر از برکات اين ماه خدا ياري کند. دکتر محمد مهدي اصفهاني منبع: کتاب بهداشت تغذيه در روزه برای جلوگیری از عطش دکتر عباس شجاعی، متخصص علوم تغذیه، دانشگاه اصفهان: هنگام سحر از خوردن غذاهای خشک نظیر کوکو سبزی، کوکو سیب‌زمینی، کتلت و گوشت‌های سرخ شده مثل کباب، جوجه‌کباب و ماهی خودداری کنید. این غذاها به همراه غذاهایی که ادویه زیادی دارند، باعث عطش زیاد و ترش کردن معده می‌شوند. تمام روزه داران، خصوصاً آنهایی که دچار بیماری‌های گوارشی و معده هستند، سعی کنند از خوردن این غذاها بپرهیزند و یا از لیمو ترش، ماست و سبزی خوردن در کنار این غذاها استفاده کنند. روزه‌داران برای پیشگیری از بروز ناراحتی‌های گوارشی و ترش کردن و سوزش سر معده، باید از مصرف زیاد غذاهای شیرین و چرب مانند زولبیا و بامیه در سحر یا افطار پرهیز کنند. مصرف سس مایونز، خامه، سوسیس و کالباس نیز در سحری یا افطاری مناسب نیست، زیرا این غذاها زمینه بروز ناراحتی‌های گوارشی نظیر ترش کردن معده را فراهم می‌کنند. ضمنا خوب است شش تا هشت لیوان آب در فاصله ی افطار تا سحر نوشیده شود و برای پیشگیری از احساس تشنگی در طول ساعات روز، لیمو ترش تازه در پایان سحری مصرف شود. برای تامین قند خون دکتر ربابه شیخ‌الااسلام، متخصص تغذیه، مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت: افراد روزه‌دار همانند زمانی که روزه‌ دار نیستند، باید سه وعده غذا بخورند که این وعده‌ها شامل سحر، افطار و شام است. البته مصرف غذا در دو وعده(سحری و افطار) نیز اشکالی ندارد. بهتر است غذای مصرفی در سحر ویژگی وعده ناهار را داشته باشد. در ماه مبارک رمضان استفاده از برنامه غذایی متنوع و متعادل شامل 5 گروه اصلی غذایی یعنی نان و غلات+ میوه‌ها+ سبزیجات+ گوشت و حبوبات و تخم‌مرغ+ شیر و لبنیات، برای حفظ سلامت بدن و تامین انرژی و نیازهای تغذیه‌ای بدن توصیه می‌شود. استفاده از خرما در ماه رمضان به‌خصوص در هنگام افطار برای تأمین قند خون فرد روزه‌دار بسیار مؤثر است. روزه‌داران سعی کنند به جای غذاهای چرب و سرخ شده، از غذاهای آب پز و بخارپز شده استفاده کنند. برای حفظ تعادل در وعده‌های غذایی دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه: نیازی به حذف هیچ یك از وعده‌های غذایی نیست. در ماه رمضان انسان دچار محدودیت یا محرومیت مواد غذایی نمی‌شود و احتیاج به ذخیره‌سازی مواد غذایی پیش از ماه رمضان وجود ندارد. با توجه به این كه در ماه رمضان یك وعده ی غذایی حذف می‌شود، همه ی افراد باید حداقل 20 درصد كمتر از ماه‌های دیگر سال غذا بخورند. با مصرف متعادل مواد غذایی در ماه رمضان، بدن فرصت سوزاندن چربی‌های اضافی را پیدا می‌كند. تمامی روزه‌داران باید وعده ی سحری را در برنامه ی غذایی خود داشته باشند، زیرا حذف این وعده، سلامت آنها را به خطر می‌اندازد. برای جلوگیری از افزایش وزن دکتر برلیانت بزرگمهر،‌ دبیر انجمن تغذیه ایران: در ماه مبارک رمضان از مصرف بیش از حد غذاهای چرب و شیرین خودداری کنید. روزه‌داران هنگام افطار از مواد غذایی شیرین مانند زولبیا، بامیه و حلوا به مقدار زیاد مصرف نکنند، زیرا باعث افزایش وزن می‌شود. انجام پیاده‌روی و ورزش در این ماه، توصیه می‌شود. بهتر است روزه‌داران روزه‌شان را با آب ولرم باز کرده و پس از آن از نان، پنیر، گردو و غذاهای گرمی مانند آش استفاده کنند و حتما بین افطار تا شام یک تا دو ساعت فاصله بگذارند و حتما در این زمان آب فراوان بنوشند. کودکان و نوجوانانی که برای نخستین بار روزه می‌گیرند باید در وعده ی سحری، غذای کافی بخورند و همچنین آبمیوه‌ و سبریجاتی مانند هویج و گوجه‌فرنگی را فراوان مصرف کنند، زیرا مقدار زیادی ویتامین را به صورت فشرده به بدن آن‌ها می‌رساند. برای سلامت روزه‌اولی‌ها میترا زراتی، کارشناس ارشد تغذیه: فعالیت زیاد نوجوانان روزه‌دار در ماه رمضان منجر به مصرف انرژی بیشتر و افزایش تعریق در طی ساعات روز می‌شود و این مسئله می‌تواند زمینه‌ساز بروز سوء‌تغذیة خفیف یا شدید باشد. بهترین ورزش‌ها در طول این ماه، شنا و پیاده‌روی پس از صرف افطار است، چرا که این ورزش‌ها از گرفتگی عضلات و بروز یبوست پیشگیری می‌کنند. چای و قهوه در سحری باعث تشنگی می‌شوند مریم مراداف، متخصص تغذیه بیان کرد: در ماه رمضان باید از همه گروه‌های غذایی استفاده کرد، زیرا برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن و نیز تامین آب كافی ضروری هستند. وی گفت: گروه‌های غذایی شامل نان و غلات، ‌میوه‌ها و سبزی‌ها، گوشت‌ها، شیر و لبنیات و مغزهاست كه اگر به صورت متعادل، متناسب و متنوع مصرف شوند، در كنار مصرف آب روزانه می‌توانند تامین كننده همه نیازهای بدن باشند. این متخصص تغذیه افزود: در وعده سحری باید غذاهایی مصرف کرد كه انرژی خود را به صورت تدریجی آزاد ‌می كنند، مثل منابع كربوهیدارتی پیچیده( برنج، نان، ماكارونی). غذاهایی كه حاوی قند ساده هستند (مثل شیرینی ها، شکلات، قند)، انرژی خود را سریع آزاد می‌كنند، لذا برای سحری مناسب نیستند، ولی هنگام افطار كه فرد با کاهش قند خون مواجه است، مصرف چنین قندهای ساده‌ای می‌تواند مفید باشد. مراداف اضافه كرد: هنگام سحری با مصرف آب، میوه و سبزی‌ها می توان آب مورد نیاز در طی روز را در بدن ذخیره کرد. بافت فیبری میوه ها و سبزی‌ها نیز مانند اسفنجی آب را در خود نگه می‌دارد و در طول روز به تدریج آزاد می‌كند. از مصرف موادی مانند چای، قهوه و نسكافه در وعده سحری در ماه رمضان باید پرهیز كرد، چون این نوشیدنی‌ها مدر (زیادكننده ادرار) هستند و باعث دفع آب موجود در بدن و تشنگی فرد می‌شوند. وی گفت: در حالت كلی عامل ایجاد یبوست می‌تواند عدم مصرف آب کافی، عدم مصرف كافی منابع فیبری مثل سبزی، میوه و حبوبات، نداشتن فعالیت بدنی (مثل بیماران بستری)، ‌استرس و ناراحتی‌های فكری و عوارض جانبی مصرف بعضی داروها باشد. این متخصص تغذیه افزود: با مصرف مقدار كافی آب، سبزی، میوه، حبوبات و داشتن مقدار كافی فعالیت بدنی و پرهیز از سایر عوامل ایجاد کننده ی یبوست، می‌توان از این مسئله پیشگیری كرد. بعضی میوه‌ها مانند آلو، گلابی، كیوی و انجیر نیز حاوی ملین‌های طبیعی هستند كه طبیعتا مصرف آنها برای رفع یبوست مفید است. 5 نكته مهم در هنگام افطار روزه علاوه بر آثار معنوي فراوان و تزكيه روحي مي‌تواند باعث بركات فراوان از نظر جسمي و فيزيولوژيك باشد. متخصصان علوم پزشكي نيز از جنبه‌هاي مختلف به آثار مفيد روزه‌داري اسلامي پرداخته‌اند. همانطور كه در فرمايشات معصومين نيز به كرات اشاره شده است روزه باعث ارتقاي سلامتي خواهد بود. اما آنچه مهم است براي بهره‌مندي از آثار مفيد روزه‌داري از آنجا كه در ايام ماه مبارك رمضان از نظر فيزيولوژيك تغييراتي ايجاد مي‌شود بايستي تغييراتي متناظر در شيوه طبيعي زندگي ايجاد كرد تا ان‌شاء‌الله بهره‌مندي بيشتري عايد شود. يكي از نكاتي كه در تغذيه سالم وبراي تنظيم متابوليسم طبيعي توصيه مي‌شود، داشتن يك نظم غذايي و وعده‌هاي غذايي مكرر در روز مي‌باشد. در ايام روزه داري كه افراد طي روز از خوردن امساك مي‌نمايند بايد در ساعات باقيمانده همين نظم را به نحوي ايجاد كنند. در هنگام افطار: 1- در مقايسه افطار با وعده‌هاي معمول غذايي، افطار را مي‌توان متناظر با صبحانه در نظر گرفت. لذا مواد غذايي مشابه صبحانه هنگام افطار توصيه مي‌شود. شايان ذكر است 15 تا 20 درصد انرژي دريافتي طي روز را بايد هنگام افطار مصرف كرد. 2- پس از اذان مغرب بدون تاخير طولاني روزه را باز نموده و ترجيحا از مواد غذايي مايع و سبك به همراه تركيبي از غلات ترجيحا نان از نوع سبوس‌دار (به طور مثال: نان سنگك) در زمان افطار استفاده شود. توصيه مي‌شود از مايعات گرم مانند آبجوش يا چاي كم‌رنگ به‌جاي آب سرد براي شروع افطار استفاده شود. 3- داشتن مواد غذايي حاوي فيبر و قندهاي پيچيده از قبيل سبزيجات و نيز انواع ميوه به جاي استفاده از تركيبات حاوي قندهاي ساده و چربي فراوان (از قبيل حلوا آن هم به ميزان زياد) توصيه مي‌شود. 4- استفاده فراوان از آب و نيز انواع شربت‌ها به بهانه كنترل تشنگي نه تنها باعث كنترل تشنگي نخواهد شد، بلكه به‌علت استفاده از حجم بالايي از مايعات و گنجاندن آن در معده‌اي كه ساعت‌ها خالي بوده است، مي‌تواند با عث التهاب معده و دستگاه گوارش شود، لذا پس از چند روز اين افراد دچار درد در ناحيه فوقاني شكم شده و گاه باعث مي‌شود كه از ترس ناراحتي شديدتر نتوانند به روزه‌داري ادامه دهند. در مورد مصرف فراوان شربت‌ها نيز با توجه به افزايش قند ناگهاني دريافتي و ترشح شديد هورمون انسولين براي تنظيم قند خون، در فاصله زماني كمي فرد دچار گرسنگي و ضعف شده و مجددا براي رفع آن به استفاده از مواد غذايي شيرين پرداخته و اين سيكل تكرار مي‌شود. سرعت غذا خوردن را نيز در هنگام افطار بايستي كنترل كرد. پيشنهاد مي‌شود 15 تا 20 دقيقه را براي افطار بايد اختصاص داد تا هم دستگاه گوارش بتواند خود را براي شروع مجدد هضم و جذب آماده نمايد و هم طي اين مدت تنظيم احساس سيري توسط مغز صورت پذيرد. توصيه هاي سلامتي در ماه رمضان برنامه غذايي ما در ماه مبارك رمضان نبايد نسبت به قبل خيلي تغيير كند و در صورت امكان بايد ساده باشد. همچنين بايد طوري تنظيم شود كه بر روي وزن طبيعي تأثير زيادي نداشته باشد. با توجه به ساعات طولاني گرسنگي در روز ، بايد غذاهايي را مصرف كنيم كه به كندي و دير هضم مي شوند مثل غذاهاي حاوي فيبر زياد. غذاهاي ديرهضم معمولاً 8 ساعت در دستگاه گوارش مي مانند، در حاليكه غذاهاي زود هضم فقط 3 تا 4 ساعت در معده باقي مي مانند و فرد خيلي زود احساس گرسنگي خواهد كرد. غذاهاي دير هضم عبارتند از : حبوبات و غلات مثل جو ، گندم ، جو دوسر ، لوبيا ، عدس ، آرد سبوس دار ،‌ برنج با پوست و غيره ( كه كربوهيدرات هاي پيچيده ناميده مي شوند ( غذاهاي زود هضم عبارتند از : غذاهايي كه حاوي قند ، آرد سفيد و غيره هستند ( كه به اين گروه كربوهيدرات هاي تصفيه شده گفته مي شود(. غذاهاي حاوي فيبر غذايي عبارتند از : غذاهاي حاوي سبوس ، گندم سبوس دار ، غلات و حبوبات ، انواع سبزي ها مانند لوبياي سبز ، نخود ، ‌ذرت ،‌ اسفناج ، برگ چغندر ، ميوه هاي با پوست ، ميوه خشك شده مثل برگه زردآلو ، انجير ،‌ آلو خشك ، بادام و غيره . غذاهاي مصرفي بايد در حالت تعادل با يكديگر باشند و از همه گروه هاي غذايي مثل ميوه، سبزيجات ،‌گوشت و مرغ و ماهي ، نان و غلات و گروه شير و لبنيات بايد در برنامه غذايي ما وجود داشته باشد . غذاهاي سرخ شده بايد به مقدار كم مصرف شوند، زيرا باعث عدم هضم ، سوزش سردل و اختلال در وزن مناسب مي شوند . از چه غذاهايي پرهيز كنيم ؟ 1 - غذاهاي سرخ كردني و چرب 2- غذاهاي حاوي قند زياد 3 - خوردن غذاي زياد بخصوص هنگام سحر 4 - خوردن چاي زياد هنگام سحر. چاي باعث افزايش ادرار شده و از اين طريق نمك هاي معدني كه در طول روز بدن به آنها نياز دارد، دفع مي شوند . 5 - سيگار : اگر شما نمي توانيد كشيدن سيگار را يك دفعه قطع كنيد از هفته هاي قبل از ماه رمضان مصرف آن را به تدريج كاهش دهيد. چه غذاهايي را مصرف كنيم ؟ 1-مصرف كربوهيدرات هاي مركب در سحر كه مدت طولاني تري هضم مي شوند و باعث مي شوند كه كمتر گرسنه شويد . 2- حليم يك منبع عالي پروتئين بوده و از غذاهائي است كه دير هضم مي شود . 3 - خرما منبع عالي قند ، ‌فيبر ، كربوهيدرات ، پتاسيم و منيزيم مي باشد . 4 - مغز بادام غني از املاح خصوصا كلسيم و فيبر مي باشد . 5 - موز منبع غني پتاسيم ، منيزيم و كربوهيدرات مي باشد . 6- مصرف زياد آب يا آب ميوه در فاصله بين افطار و زمان خواب باعث تأمين آب مورد نياز بدن مي شود . مشكلات سلامتي ، علل و درمان آن يبوست يبوست مي تواند باعث ايجاد بواسير ، شقاق هاي دردناك مقعد و سوء هاضمه به همراه نفخ شود . علل : مصرف كربوهيدرات هاي تصفيه شده ، مصرف كم آب و فيبر غذايي. درمان : مصرف كم كربوهيدرات هاي تصفيه شده ، افزايش مصرف آب ، استفاده از سبوس در پخت نان ها ، استفاده از آردهاي قهوه اي و سبوس دار سوء هاضمه و نفخ علل : پرخوري ، مصرف زياد غذاهاي چرب و سرخ شده ، غذاهاي تند و ادويه دار، غذاهايي كه ايجاد نفخ مي كنند مثل تخم مرغ ،‌ كلم ، لوبيا، عدس و نوشابه هاي گازدار درمان : پرخوري نكنيد ، آب ميوه يا آب بنوشيد . از غذاهاي سرخ كردني اجتناب كنيد . ضعف ( افت فشار خون) علائم : افزايش تعريق ، ضعف ، خستگي ، كم شدن انرژي ، سرگيجه بخصوص هنگام برخاستن ، ظاهر رنگ پريده و احساس افتادن كه اين علائم بيشتر هنگام بعد از ظهر اتفاق مي افتند . علل : مصرف كم مايعات و كاهش مصرف نمك درمان : به مكان هاي گرم نرويد . مصرف نمك و مايعات را افزايش دهيد . توجه : افت فشار خون بايد با گرفتن فشار خون در هنگام بروز علائم تأييد شود . افراد داراي فشار خون بالا ممكن است در طول ماه رمضان نياز به تنظيم مجدد داروهاي خود توسط پزشك داشته باشند . سردرد علل : عدم مصرف كافئين و تنباكو ،‌انجام كار زياد در طول روز ، كم خوابي ، گرسنگي كه معمولاً در طول روز بيشتر شده و در انتهاي روز بدتر مي شود . سردرد وقتي با افت فشار خون همراه شود، مي تواند منجر به سردرد شديد و حالت تهوع قبل از افطار شود . درمان : در طول يك تا دو هفته قبل از ماه رمضان به تدريج مصرف كافئين و تنباكو را قطع كنيد . چاي سبز و بدون كافئين ممكن است جايگزين خوبي باشد . همچنين برنامه خود را در طول ماه رمضان طوري ترتيب دهيد تا خواب كافي داشته باشيد . كاهش قند خون علائم : ضعف ، سرگيجه ، خستگي ،‌كاهش تمركز ،‌ تعريق زياد ، لرزش بدن ، عدم توانائي براي انجام فعاليت هاي بدني ، سردرد و تپش قلب. علل در افراد غير ديابتي : مصرف زياد قند مثل كربوهيدرات هاي تصفيه شده مخصوصاً در هنگام سحر باعث مي شود كه بدن مقدار زيادي انسولين توليد كرده و باعث افت قند خون شود . درمان : خوردن غذا هنگام سحر و كاهش مصرف نوشيدني ها و غذاهاي حاوي قند . توجه : افراد ديابتي ممكن است به تنظيم مجدد داروهاي خود در ماه رمضان احتياج داشته باشند و بايد با پزشك خود مشورت كنند . انقباضات عضلاني علل : مصرف كم غذاهاي حاوي كلسيم ، پتاسيم و منيزيم درمان : خوردن غذاهاي غني از املاح بالا مثل : سبزيجات ، ميوه جات ، شير و لبنيات ، گوشت و خرما توجه : افراد داراي فشار خون بالا كه تحت درمان هستند و افراد دچار سنگ كليه ، بايد با پزشك خود مشورت كنند . زخم معده ،‌ سوزش سردل ، التهاب معده افزايش سطح اسيد در معده خالي در ماه رمضان باعث تشديد زخم و التهاب معده مي شود كه به صورت احساس سوزش در ناحيه معده و زير دنده ها ظاهر شده و مي تواند بطرف حلق گسترش يابد . غذاهاي تند ، قهوه و نوشابه هاي سياه اين حالت را بدتر مي كنند . درمان هاي پزشكي براي كنترل سطح اسيد معده وجود دارند وافراد مبتلا، قبل از روزه گرفتن بايد با پزشك خود مشورت كنند . سنگ كليه سنگ كليه ممكن است در افرادي كه به مقدار كم آب مي نوشند ايجاد شود . بنابراين مصرف زياد مايعات براي جلوگيري از تشكيل سنگ ضروري مي باشد . درد مفاصل علل : در طول ماه رمضان كه نمازهاي بيشتري خوانده مي شود، فشار روي مفاصل زانو افزايش مي يابد . در افراد مسن و يا افراد دچار التهاب مفاصل اين مسئله باعث درد ، سفتي ، تورم و احساس ناراحتي مي شود. درمان : وزن را كم كنيد تا زانوها مجبور نباشند وزن زيادي را تحمل كنند . قبل از ماه رمضان اندام تحتاني را ورزش دهيد تا براي فشار اضافي وارده، آماده باشند . آمادگي بدني باعث مي شود تا نماز راحت تر خوانده شود .

نظرات شما عزیزان: